چرایی دشواری دستیابی به اهداف توسعه اقتصادی
تاریخ انتشار: ۷ دی ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۷۱۳۴۴۹
اتاق بازرگانی ایران در جدیدترین گزارش خود به تحلیل عواملی پرداخته که دستیابی به اهداف توسعه اقتصادی در ایران را دشوار می‌کنند.
به گزارش ایسنا، مرکز پژوهش‌های اتاق ایران و دفتر پژوهش‌های اقتصاد توسعه اتاق مشهد در یک گزارش مطالعاتی، برنامه‌های توسعه و نکاتی درباره تدوین سند برنامه هفتم توسعه را با هدف ارائه پیشنهادهایی برای پرهیز از ناکامی‌ها و تکرار اشتباهات گذشته، آسیب‌شناسی کردند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
با وجود گذشت بیش از هفت دهه از تجربه برنامه‌ریزی توسعه، همچنان شکاف انتظارات و نتایج در برنامه‌ریزی توسعه در ایران پایدار باقی مانده است؛ بطوری که متوسط رشد اقتصادی سالیانه کشور از سال ۱۳۵۲ تا ۱۳۹۹ رقم بسیار ناچیز ۲ درصد بوده است. علاوه بر رشد کم، نابرابری شدید همین میزان رشد کم هم در کشور توام با نابرابری شدید، توزیع شده است.
در پاسخ به این سوال که چرا تا به امروز این تلاش‌ها موفق نبوده‌اند، محدودیت سرمایه، به‌مثابه مهم‌ترین محدودیت رشد، شاید ساده‌ترین و سرراست‌ترین پاسخ کلاسیک باشد. با این وجود، شواهد نشان می‌دهد که در شش دهه گذشته، از محل منابع مستقیم و غیرمستقیم به قیمت جاری، بیش از ۴۱۰۰ میلیارد دلار منابع در اختیار سیاستگذاران قرار داشته است تا اهداف توسعه را محقق کنند. به نظر می‌رسد که بیشتر از مشکل محدودیت منابع، آنچه موجب این وضعیت شده، مشکل تصمیم‌گیری در مورد نحوه تخصیص منابع است. مشکل تصمیم‌گیری نیز برآمده از دو عامل دانش اندک و دوم کارشکنی ذینفعانی است که منافع آن‌ها با توسعه کشور در مغایرت قرار دارد.
تهیه یک برنامه پنج‌ساله فرآیندی زمان‌بر و تکنیکی است که با محدود کردن زمان و تحمیل اعداد و ارقام غیر واقعی از مراجع بالادستی در عمل منجر به ناتوانی در استفاده از دانش برنامه‌ریزی و تجربه انباشته می‌شود.
از منظر کم‌دانشی و اتخاذ تصمیم‌های اشتباه، گزارش حاضر تأکید دارد که اقتصاد ایران در یک سده گذشته به دلیل فقدان دانش کاربردی، گرفتار در «فقر اندیشه» و دچار «درماندگی نظری» بوده است؛ درماندگی‌ای که منجر به انتخاب‌های تکراری در مواجهه با مسائل و مشکلات موجود می‌شود. بی‌توجهی به دانش موجب شده تا سه اصل اولیه برنامه‌ریزی در تدوین برنامه‌های پنج‌ساله نادیده گرفته شود. برنامه‌ریزی باید واجد تعاریف دقیق و علمی مفاهیم کلیدی باشد؛ مفاهیمی که تعاریف عملیاتی آن در برنامه مشخص بوده و زمینه وفاق و هم‌گرایی در برنامه را فراهم آورد. برنامه‌ریزی توسعه باید با محوریت چند اولویت و هدف محدود طراحی شود، درحالی که برنامه‌های توسعه در ایران معجونی از اهداف مختلف و آرمانی است. برنامه‌ریزی باید واجد بیان مشخص و دقیق از مسیر دستیابی به توسعه و مرحله‌بندی اقدامات باشد، در حالی که در ایران فقدان تعریف اولویت‌ها و مرحله‌بندی اقدامات موجب می‌شود تا سیاست‌گذاری مانند آونگ میان بخش‌ها در نوسان بوده و آشفتگی‌های شدیدی از این منظر به اقتصاد ایران تحمیل شود.
دومین مشکل عمده در زمینه اتخاذ تصمیم‌های درست، وجود ذینفعانی در ساختار تصمیم‌گیری کشور است که منافع آن‌ها با توسعه کشور مغایر است. امروزه پدیده‌هایی مانند بحران سرمایه‌گذاری یا سلطه فعالیت‌های نامولد و دلالی بر فعالیت‌های مولد و اتخاذ سیاست‌های غیرمولد را شاهد هستیم.
برای غلبه بر مشکل کم‌دانشی، رعایت اصول برنامه‌ریزی مانند اولویت‌بندی، تعریف دقیق مفاهیم و تدوین درست مسیر دستیابی به اهداف ضروری است. همچنین بهره‌گیری به موقع از نظرات بخش خصوصی باید در دستورکار قرار گیرد. بخش خصوصی در تهیه و اجرای برنامه‌ها باید مشارکت به هنگام داشته باشد. برای توسعه اقتصادی در کشور تعادل و تناسب بین نقش دولت و بخش خصوصی ضرورت دارد، زیرا دولت قوی و بخش خصوصی قوی در فرایند توسعه، مکمل و مقوم یکدیگر هستند.
همچنین برای غلبه بر مشکل کارشکنی ذینفعان دارای منافع مغایر توسعه، نیاز به اصلاح نهادی است. برنامه‌ریزی توسعه هنگامی از روزمرگی رها خواهد شد که نهادی فراقوه‌ای مسئول برنامه‌ریزی توسعه و اجرای آن شود؛ نهادی که از نوسانات کوتاه‌مدت و جابه‌جایی‌های دولت‌ها و مجالس کشور جدا باشد و قادر به اتخاذ تصمیم‌های بلندمدت شود.
به علاوه برای جلوگیری از انتخاب بخش‌ها و فعالیت‌های غیرتوسعه‌ای به عنوان پیشران در برنامه که فقط به توزیع رانت برای گروهی منتهی می‌شود، تعیین بخش‌های محوری برای توسعه مبتنی بر علم و تجارب کشورهای موفق، الزامی است. بر اساس تجارب جهانی، توصیه‌های سازمان ملل و یونیدو در تعریف توسعه و تعیین بخش محوری و اساسی، بخش ساخت صنعتی باید در برنامه‌ریزی‌های توسعه کانون توجه قرار گیرد. انتخاب دو یا سه صنعت اساسی‌تر نیز تنها می‌تواند توسط نهاد فراقوه‌ای، صورت پذیرد.
درک درست از شرایط فعلی کشور و جلوگیری از شتابزدگی از دیگر مواردیست که در این گزارش به آن هشدار داده شده است. در شرایط فعلی از لحاظ سرمایه اجتماعی، کشور در وضعیت مطلوبی قرار ندارد و عموم مردم، به ویژه فعالان اقتصادی و کارآفرینان به توان حکمرانان برای حل مسائل و مشکلات اعتماد چندانی ندارند. اگر این مسئله در تدوین برنامه لحاظ نشود، تحقق اهداف برنامه بسیار دور از انتظار است. برنامه هفتم، فرصتی برای نظام سیاسی کشور است تا نشان دهد که درک عمیقی از مسائل و مشکلات و ظرفیت‌های کشور دارد و با کمک همه ایرانیان، از فرصت پنج سال آتی، بهترین استفاده را برای حل مشکلات و بهروزی عموم مردم ببرد.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: برنامه توسعه اتاق بازرگاني اقتصادي خودرو روسيه کشور ژاپن صادرات نفت روسیه قیمت طلا مسكن تورم اقتصادي روسيه کشور ژاپن خودرو برنامه ریزی توسعه اهداف توسعه تصمیم گیری بخش خصوصی برنامه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۷۱۳۴۴۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
انتصاب رییس مرکز برنامه‌ریزی راهبردی و توسعه منابع دانشگاه شریف
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از دانشگاه صنعتی شریف سید عباس موسوی رییس دانشگاه طی حکمی سعید ادیب نظری را از تاریخ ۱۷ اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ برای مدت ۲ سال به‌عنوان «رییس مرکز برنامه‌ریزی راهبردی و توسعه منابع» دانشگاه صنعتی شریف منصوب کرد.
متن حکم به شرح زیر است:
«احتراماً، با عنایت به تعهد، توانمندی و تجارب جنابعالی، به موجب این حکم از تاریخ ۱۴۰۳/۰۲/۱۷ به مدت دو سال به سمت «رئیس مرکز برنامه‌ریزی راهبردی و توسعه منابع» دانشگاه منصوب می‌شوید. در این راستا، اهم اقدام‌ها و مواردی که در تعامل سازنده و هم‌افزا با سایر ارکان دانشگاه باید مدنظر قرار گیرد، عبارتند از:
فراهم‌کردن زمینه مشارکت گسترده همه ذینفعان دانشگاه در ترسیم تصویر و تحقق شریف آینده، از طریق طراحی و اجرای برنامه‌های مشارکت‌محور؛
استمرار فعالیت‌های گذشته دانشگاه در حوزه راهبرد و بروزآوری برنامه راهبردی دانشگاه؛
توجه ویژه به دگرگونی‌های آموزش عالی در یک دهه اخیر، به‌ویژه تحول دیجیتال؛
ترسیم آینده مطلوب ناحیه نوآوری شریف و برنامه‌ریزی برای اشتغال مؤثر دانش‌آموختگان؛
برنامه‌ریزی، ارائه راهکار و کنش‌گری فعال در اصلاح ریشه‌ای پدیده مهاجرت؛
برنامه‌ریزی مؤثر برای پیشتازی شریف در قلمرو ملی و بین‌المللی؛
برنامه‌ریزی عملیاتی برای استقلال ملموس بودجه دانشگاه از بودجه عمومی؛
بروزآوری و تصویب نمودار سازمانی دانشگاه متناسب با تحولات اقتضایی؛
ایجاد زیرساخت لازم برای داشتن نمودار سازمانی منعطف و تطبیق‌پذیر با تحولات آتی.
توفیق جنابعالی را از یگانه مبدأ تأثیر در عالم وجود خواستارم و لازم می‌دانم از زحمات برادر گرامی، جناب آقای دکتر علی ملکی، در مدتی که این مسئولیت خطیر را به عهده داشتند، صمیمانه قدردانی کنم.
سید عباس موسوی»
کد خبر 6099312
رضا زرندی رییس کل دادگستری استان خراسان رضوی شد